Moet ik in zee gaan met een uitgeverij die geld vraagt?

Het komt steeds vaker voor. Je bent op zoek naar een uitgeverij of zelf uitgeefplatform en na lang zoeken denk je dat je een goede match hebt gevonden. Hun website spreekt je aan en de recensies van andere auteurs op hun site zijn positief. Dan kijk je nog eens verder en ontdek je dat je behoorlijk wat geld moet betalen om je boek gepubliceerd te krijgen.
Wat moet je dan? Met hen in zee gaan of niet?

Mijn website concentreert zich op het zelf uitgeven van boeken, maar er is een beetje een trend gaande die alle schrijvers aangaat, of je nu op zoek bent naar een reguliere uitgeverij, of je boek zelf wilt uitgeven (al dan niet met behulp van een zelf uitgeefplatform).

Steeds vaker hoor ik van mensen die veel geld hebben neergeteld om hun boek uit te geven. En dat is niet erg, want het uitgeven van een boek is een investering die domweg geld kost.

Wat mij echter zorgen baart is dat steeds vaker blijkt dat schrijvers niet doorhebben dat ze in zee gaan met een zogenaamde vanity uitgeverij. Dit zijn uitgeverijen die een buitenproportioneel groot bedrag vragen voor het uitgeven van een boek en er maar weinig voor teruggeven.

Een reguliere uitgeverij vraagt geen geld voor het uitgeven van je boek

Eerst even dit. Het is belangrijk te weten dat een reguliere uitgeverij nooit geld vraagt van de schrijver om een boek gepubliceerd te krijgen. Reguliere uitgeverijen hebben een jaarlijks budget die ze gebruiken voor de kosten die komen kijken bij de publicatie van nieuwe boeken.
Dat is ook de reden waarom reguliere uitgeverijen kieskeurig zijn bij het aannemen van boeken die ze willen publiceren.

Ze nemen alleen boeken aan waarvan ze weten dat ze de gemaakte publicatiekosten terugkrijgen via verkoop.

Boeken waarvan ze niet het idee hebben dat deze goed gaan verkopen nemen ze domweg niet aan. Zo lopen ze minder risico met het uitgeven van hun budget.

Dit maakt het echter ook moeilijker voor schrijvers om een reguliere uitgeverij te vinden. Het gevolg is dat als je niet zelf je boek wilt gaan uitgeven, je op zoek gaat naar uitgeverijen die wél je boek willen uitgeven en soms vergeet je dan te kijken naar de kleine lettertjes.

Vanity’s zijn er altijd al geweest

Uitgeverijen die geld vragen voor het uitgeven van een boek zijn er altijd al geweest. Het is zelfs zo dat er in het verleden veel vaker geld werd betaald voor het uitgeven van een boek. Zo heeft bijvoorbeeld Charles Dickens in eerste instantie geld neergeteld om zijn boek A Christmas Carol uitgegeven te krijgen.

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog nam echter de macht van de reguliere uitgeverij toe en werden de uitgeverijen die geld vroegen voor publicatie bekent onder de naam verzamelnaam ‘vanity’.

Vanity is een Engels woord dat ‘ijdelheid’ betekent. Van schrijvers die via een vanity hun boek uitbrachten werd gezegd dat ze dit alleen deden om gehoor te geven aan hun eigen ijdelheid. Immers, de reguliere uitgeverijen wilden hun boeken niet (gratis) publiceren, dus dan maar geld neertellen om toch je eigen ‘slechte’ boek in handen he krijgen.

Door het internet zijn vanity’s makkelijker te vinden en dat is niet perse goed

Het is in deze blog post niet van belang of het wel of niet waar is dat schrijvers die geen ingang vinden bij een reguliere uitgeverij ijdel zijn als ze op zoek gaan naar andere mogelijkheden voor het uitgeven van hun boeken.

Het is echter wel een feit dat door de komst van het internet en ebooks e.d., de mogelijkheden voor het uitgeven van je boek sterk zijn uitgebreid.

Dit is deels ten goede, want wie zegt dat een zelf uitgegeven boek té slecht is om het daglicht te zien, maar deels ook ten kwade, want schrijvers zien tegenwoordig door de bomen het bos niet meer en vallen daardoor soms sneller in de valkuil van onduidelijke ‘uitgeverijen’ die veel beloven, maar uiteindelijk niet zoveel voor ze doen.

Vóór de opkomst van de indie revolutie en de mogelijkheden om goed en snel je eigen boeken te publiceren, stond het zelf uitgeven van een boek synoniem aan vanity.

Gelukkig is dat nu niet meer zo, maar dat neemt niet weg dat er nog steeds veel vanity uitgeverijen zijn. Iedere schrijver doet er goed aan een vanity te leren herkennen. Als je dan toch besluit met hen een samenwerkingsverband aan te gaan, dan weet je in elk geval waar je aan begint.

Wat is een vanity en hoe kun je ze herkennen

Een vanity uitgeverij kun je veelal herkennen aan de volgende punten.

• Een vanity is vaak een kleinere uitgeverij, maar in elk geval eentje die GELD VRAAGT van de schrijver voor het uitgeven van hun boek. Dit bedrag kan worden omschreven als: aanloopkosten, bijdrage, investering e.d.
• Een vanity vraagt je veelal een contract te ondertekenen voor een aantal jaren.
• Een vanity vraagt soms bovenop de bijdrage nog geld voor extra services zoals een marketingpakket.
• Een vanity betaalt je en percentage royalty’s die vergelijkbaar zijn met die van een reguliere uitgeverij, dus zo’n 5-15% van de verkoopprijs van het boek.

Doe je huiswerk en stel jezelf voldoende vragen over een uitgeverij

Het is prima als je besluit dat je niet de route van het self-pubben op wilt. Het zelf uitgeven van boeken is niet gemakkelijk en niet iedereen heeft zin om zich er volledig op te storten.

Als je boek echter niet wordt geaccepteerd door een reguliere uitgeverij (klein of groot) en wil je het toch perse uitgegeven hebben, dan kun je overwegen om in zee te gaan met een vanity uitgeverij óf je kunt gaan zoeken naar een goed zelf uitgeefplatform (in de volksmond helaas vaak nog foutief POD uitgeverij genoemd).

Het is hierbij zeer belangrijk dat je je huiswerk doet, zodat je een weloverwogen beslissing kunt nemen. Om alles goed op een rijtje te krijgen is het goed om onder andere de volgende vragen te stellen:

• Vraagt een uitgeverij geld voor het publiceren van je boek?
• Vraagt een uitgeverij geld voor bijkomende kosten, zoals redactie, marketing, maar ook evt. een maandelijkse betaling voor lidmaatschap van het CB?
• Moet je een contract ondertekenen voor enkele jaren?
• Wat zijn de voorwaarden van het contract? Geldt het bijvoorbeeld alleen voor het papieren boek, of ook voor een ebook? Houdt je als schrijver de copyrights over jouw boek?
• Krijg je na het verlopen van het contract je copyrights terug?
• Kun je tussentijds je contract opzeggen? Wat zijn hiervan dan de voorwaarden?
• Wat is het distributiebereik van de uitgeverij? Oftewel, waar gaat je boek allemaal te koop zijn?
• Wat doet de uitgeverij aan marketing? Sturen ze alleen een persbericht rond, of doen ze nog meer voor je?
• Wat doet de uitgeverij aan redactie? Moet je hiervoor extra betalen?
• Wat doet de uitgeverij aan vormgeving en het ontwerpen van een voorkant? En moet je hiervoor betalen?
• Wordt er van je verwacht dat je een lijst met emailadressen overlegd van mensen die toestemming hebben gegeven om een reclame email te ontvangen van de uitgeverij?
• Geeft de uitgeverij alles uit dat ze toegestuurd krijgen, of zijn ze selectief?
• Is de uitgeverij open over alles, bijvoorbeeld de kosten, maar ook cijfers over al gepubliceerde boeken?
• Zijn er op het internet klachten te vinden over de uitgeverij, bijvoorbeeld op schrijversforums of Facebook groepen?
• Hoeveel boeken heeft een uitgeverij uitgegeven? Waar zijn deze te vinden?
• Hoe is de communicatie met de schrijver?
• Geven ze een verwacht aantal verkopen aan van je boek? Zo ja, hoe bewijzen ze dan dat deze aantallen kloppen?

De antwoorden op deze vragen zouden allemaal zonder problemen te vinden moeten zijn op de website van een uitgeverij. Is dat niet het geval, dan zou dit al alarmbellen moeten laten rinkelen.

Ook is het goed de al uitgegeven boeken van een uitgever in te zien via Bol.com, Kobo of Amazon. Controleer of de redactie goed is gedaan en of er (schrijf)fouten in het inkijkexemplaar zitten. Heeft het boek een goede flaptekst en een professionele voorkant?

De bovenstaande vragen zijn een voorbeeld van het soort vragen dat je kunt gaan stellen. Er zijn nog veel meer vragen te bedenken waarop je antwoord moet hebben voordat je met een uitgeverij in zee gaat.

Wat is een buitenproportioneel bedrag voor het uitgeven van een boek?

Het uitgeven van een boek kost geld. Zoals gezegd neemt een reguliere uitgeverij de kosten hiervan zelf op zich en zal de schrijver nooit vragen om een bijdrage.
Maar wat als een uitgeverij dat wel doet? Wat is dan een bedrag dat nog redelijk is om te betalen (mits alle hierboven genoemde vragen uitwijzen dat ze niet alleen uit zijn op je geld en je ook daadwerkelijk goed helpen om je boek te publiceren).

Als self-pubber is het hoogste bedrag dat ik ooit heb geïnvesteerd in de publicatie van mijn boeken zo’n €1200 geweest. Daarvan was €750 voor de redactie en de rest voor de voorkant en vormgeving.

Maar let wel!

• Mijn redacteur heeft voor dat bedrag mijn manuscript twee keer gelezen, met daartussen aanpassingen van mijzelf. Ook heeft ze het nog een keer nagekeken toen de vormgeving was gedaan.
• Mijn vormgever heeft voor €450 een voorkant gemaakt voor het ebook, zowel als het papieren boek. Ook heeft ze drie types ebook formaten afgeleverd: epub, mobi en een Word doc voor Smashwords (inclusief voor alle drie formaten een klikbare inhoudsopgave, lijsten met bulletpoints en block quotes). Ook heeft ze de vormgeving voor het papieren boek gedaan.

Beide dames hebben voor de genoemde bedragen dus veel werk geleverd en zijn beide niet over één nacht ijs gegaan.

De genoemde €1200 was zoals gezegd het hoogste bedrag dat ik ooit heb geïnvesteerd. Normaal gesproken zet ik voor een self-pub investering voor een van mijn boeken een bedrag van €1000 opzij.

De bijdrage die een vanity uitgeverij vraagt voor het publiceren van een boek begint vaak bij €1500, maar kan oplopen tot boven de €10.000.
Nu kun je uiteraard beargumenteren dat een vanity uitgeverij zelf ook kosten heeft, zoals salarissen en dat ze daarom meer vragen. Maar vergeet niet dat ze bovenop het bedrag dat de schrijver moet betalen, ook nog een deel van de royalty’s van de verkochte boeken inhouden.

Bovendien vragen ze vaak nog geld voor extra’s, zoals marketing, terwijl datgene wat ze aanbieden in zo’n marketingpakket veelal benedenmaats is en achterhaald.
Daar komt nog bij dat schrijvers tegenwoordig zelf veel aan marketing moeten doen, zelfs als ze bij een echte reguliere uitgeverij zitten.

Maak een weloverwogen besluit als je met een vanity in zee gaat

Als een uitgeverij geld vraagt voor het publiceren van je boek, dan is het verstandig eerst heel erg goed na te gaan denken of je wel met ze in zee wilt.

Doe je huiswerk en pluis hun website na. Let daarbij vooral op de kleine lettertjes. In de veelgestelde vragen zijn soms duidelijker antwoorden te vinden dan op de reclameachtige pagina’s die speciaal zijn gemaakt om schrijvers te lokken.

Hebben ze hun voorwaarden op de site staan? Lees deze dan ook goed door. Zijn er onduidelijkheden, vraag dan om opheldering. Krijg je dan geen duidelijke antwoorden, of alleen maar loze beloften (‘wij zorgen dat je boek een bestseller word!’), dan is dat al een teken dat er in de toekomst wellicht weinig goed te verwachten zal zijn.

Mijn antwoord op de vraag in de titel van deze blog post is dus: NEE, je moet niet in zee gaan met een uitgeverij die geld vraagt. De kans is erg groot dat het allemaal op een teleurstelling uitloopt en dat je geen waar krijgt voor je geld.
Wil je echter tóch in zee gaan met een vanity uitgeverij, zorg dan dat je van te voren heel erg goed je huiswerk doet, zodat je weet waar je aan begint. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Verder lezen:

• Helaas worden er op het internet heel veel verschillende termen gebruikt voor het woord uitgever. Daardoor loop je als schrijver grote kans in de war te raken. Heb ik nu een echte uitgever of niet? Ik snap het niet meer!
• Vanity’s en onbetrouwbare uitgevers kunnen het leven van schrijvers heel erg zuur maken. Weet jij hoe je ze kunt herkennen? Lees meer via Kun jij een vanity herkennen?