Heb ik nu een echte uitgever of niet?

Traditionele uitgever, uitgeefdienst, zelfuitgeefplatform, internet uitgever, POD-uitgever, dienstverlenende uitgever en zelfs kwaliteitsuitgever. Zo even een greep aan termen die je tegen kunt komen op het internet tegenwoordig en die allemaal een vorm van uitgeven vertegenwoordigen. Snap je het nog?

Als je het niet snapt dan ben je niet de enige. In de huidige Nederlandstalige uitgeefwereld is niets gereguleerd en bedenkt iedereen zelf maar wat termen. Dit maakt het er natuurlijk niet duidelijker op voor schrijvers, wat vooral lastig is als het erom gaat een uitgever te vinden.

Want hoe weet je welke uitgever bij jouw past en of het wel het soort uitgever is dat jij verwacht? Hoe vaak kom ik niet tegen dat schrijvers vol trots aankondigen dat hun uitgever dit en dit voor hen heeft gedaan. Als ik dan even verder kijk, blijkt het vaak om een bloedzuigende vanity press te gaan en niet om de traditionele uitgeverij waar de schrijver op had gehoopt.

Is er wel een oplossing voor dit probleem? Niet zolang uitgever geen beschermt beroep is, vermoed ik. Maar ik ga wel een poging wagen om serieus wat licht in de duisternis te scheppen. Want het hoeft namelijk helemaal niet zo ingewikkeld te zijn.

Een te grote onderverdeling tussen de verschillende soorten ‘uitgeverijen’

Het is eigenlijk heel simpel. Als schrijver kun je kiezen uit twee verschillende manieren om je boek uit te geven.

• Via de traditionele uitgevers. Zij investeren in het uitgeven van de boeken van hun auteurs en regelen de vormgeving, redactie en een gedeelte van de marketing en promotie.
• Via self-publishing. De auteur draagt zelf de kosten voor vormgeving, redactie, marketing en promotie. Dit wordt self-pubben en ook wel uitgeven in eigen beheer genoemd.

Beide keuzes hebben voor- en nadelen en kunnen vragen en onduidelijkheden opleveren voor onervaren schrijvers. Beide zijn echter wel goede methoden om jouw verhaal onder de ogen van het publiek te krijgen.

Kies je voor het self-pubben of wil je zelf je boek uitgeven maar heb je toch iets meer hulp nodig, dan zijn er twee routes die je kunt kiezen.

Route 1: Zelfuitgeefplatform betekent alles zelf doen

Bij route 1 gaat het om zelfuitgeefplatformen waar de schrijver rechtstreeks heen kan gaan en files kan uploaden om zelf op ‘publiceren’ te klikken. De meest gebruikte zelfuitgeefplatformen in Nederland en België zijn:

• Kobo Writing Life (ebooks)
• Kindle Direct Publishing (ebooks en papieren boeken)
• Pumbo (voornamelijk papieren boeken, maar ebooks ook mogelijk)

Bekende distributeurs die ook hieronder vallen zijn:

• Smashwords (ebooks)
• Draft2Digital (ebooks)

Schrijvers die voor deze route gaan kunnen zelf freelancers inhuren voor de redactie en vormgeving van hun boeken. Ze kunnen echter ook een los redactie-, marketing- of vormgevingspakket aanschaffen. Deze worden soms geboden door het zelfuitgeefplatform, maar ook via uitgeefdiensten die hierna bij route 2 worden beschreven.

Route 2: Uitgeefdienst betekent veel zelf doen, maar niet alles

Bij route 2 gaat het om uitgeefdiensten waar de schrijver niet rechtstreeks heen kan gaan, maar waar de door de schrijver aangeleverde documenten door de dienst worden gepubliceerd.

Onder deze route vallen de goede en betrouwbare uitgeefdiensten en clusteruitgeverijen, die veelal ook losse redactie- of marketingpakketten aanbieden.
Veel gebruikte uitgeefdiensten in Nederland en België zijn:

• Boekscout (papieren boeken)
• Boekenplan (papieren boeken en ebooks)
• Schrijverspunt (clusteruitgeverij)
• Vrije Uitgevers (clusteruitgeverij)

Let op dat onder de uitgeefdiensten ook de onbetrouwbare vanity-uitgevers vallen! Deze vragen veel geld van de schrijvers voor het uitgeven van hun boeken.

Veel uitgeefdiensten doen zich voor als traditionele uitgeverijen

Niet iedere schrijver wil of kan zelf een boek uitgeven. Dat hoeft ook helemaal niet. Er zijn er die graag alles uit handen geven en zelf het liefst alleen met schrijven bezig willen zijn. Er zijn er ook die wel iets meer zelf willen doen, maar zich nog niet zeker genoeg voelen om de volledige self-pub route (route 1, dus) op te gaan.

Gelukkig zijn er voor hen de traditionele uitgeverij en de uitgeefdienst. En daar zit hen nu net de kneep. Want veel uitgeefdiensten doen zich voor als traditionele uitgeverij, terwijl ze dat niet zijn.

• Uitgeefdiensten werken veelal met de POD-methode voor het printen en distribueren van papieren boeken.
• Ze doen weinig of niet aan marketing (hier dient wel vermeld te worden dat traditionele uitgeverijen dat vaak ook niet meer doen).
• Ze doen vaak niet aan redactie en eindredactie (tenzij de schrijver daarvoor betaald).
• Ze doen soms aan vormgeving en cover design, maar vaak moet de schrijver hiervoor ook betalen.
• Veel uitgeefdiensten geven je vergelijkbare royalty’s die een traditionele uitgever je geeft.

Met het bovenstaande is niks mis, zolang je er als schrijver van weet. Maar weet wel dat het in zee gaan met een uitgeefdienst niet hetzelfde is als het hebben van een traditionele uitgeverij die wel alles (gratis) voor je doet.

Doe je huiswerk en zorg dat je de waarde krijgt die je verdient

Om nog maar even alles kort op een rijtje te zetten, er zijn dus eigenlijk maar drie termen die gebruikt zouden mogen worden.

1. Traditionele uitgever. Deze doet alles voor je en je hoeft niets te betalen.
2. Zelfuitgeefplatform. Hier kun je zelf je eigen boek uitgeven en geld investeren om te zorgen dat alles er zo professioneel mogelijk uitziet.
3. Uitgeefdienst. Zij bieden hulp aan de schrijver, al dan niet tegen betaling.

Doe je huiswerk!

• Pluis de website van de traditionele uitgever, zelfuitgeefplatform of uitgeefdienst na en vraag desnoods om opheldering.
• Wat zijn hun voorwaarden?
• Hebben ze een contract? Zo ja, wat is de duur van het contract?
• Doen ze ook aan redactie voor je? Zo ja, is dit dan inhoudelijke redactie of alleen de eindredactie?
• Wat moet je zelf nog betalen?
• Wat zijn je royalty’s?
• Zijn er nog andere voorwaarden, zoals het aanleveren van een lijst met emailadressen of het verplicht kopen van een grote stapel papieren boeken?
• Wat is hun distributiebereik?
• Doen ze ook ebooks?

Deze en nog veel meer vragen wil je eerst beantwoord hebben, voor je met ze in zee gaat!

Het is jammer dat er op het internet zo veel misinformatie te vinden is over de nieuwe uitgeefwereld. Daarmee wordt het allemaal veel ingewikkelder dan het zou moeten zijn en krijgen veel schrijvers niet de waarde voor hun boeken die deze verdienen.

Verder lezen:

• Het zoeken naar een uitgever is een reis vol valkuilen. Je bent zo duizenden euro’s armer, met een zolder vol onverkoopbare boeken. Hoe kun je dat voorkomen? Luister (of lees) naar: Valkuilen bij het zoeken naar een uitgever.
• Vanity’s en onbetrouwbare uitgevers kunnen het leven van schrijvers heel erg zuur maken. Weet jij hoe je ze kunt herkennen? Leer er meer over in Kun jij een vanity herkennen?
• Schrijvers vinden het soms lastig om onderscheid te maken tussen betrouwbare en onbetrouwbare uitgeverijen. In deze blogpost zet ik alles op een rijtje! Moet ik met een uitgeverij in zee gaan die geld vraagt?