# 35 – De basistips voor een goede marketing

Podcast: Play in new window | Download (Duration: 21:50 — 29.4MB)

Subscribe: Apple Podcasts | Spotify | Blubrry | RSS | More

Als je boeken wilt verkopen kun je niet zonder een goede marketingstrategie. Maar verwar dit niet met promotie. Dat is toch echt wat anders. ;) Hierbij vier basistips voor het leggen van een solide marketingfundering, zodat lezers niet meer om je boeken heen kunnen!

Luister hierboven of via je favoriete podcast app. Hieronder staan de hoogtepunten en de volledig uitgetypte versie van de aflevering.

Hoogtepunten

• Het verschil tussen promotie en marketing
• Promotie en marketing: is het allebei noodzakelijk?
• De 4 noodzakelijke tips voor je marketing
• Wat je doel te maken heeft met je marketingstrategie
• Hobbyschrijver? Dan is dit alsnog belangrijk!

In deze aflevering verwijzen we naar de volgende podcastafleveringen:

• Aflevering #31 – Zo maak je van je fans SUPERfans!
• Aflevering #33 – De vernieuwende uitgeefstrategie die werkt
• Aflevering #34 – Hoeveel kost het om je boek uit te geven?

Wil je meer weten over het platform lees dan naar Maria’s blogpost: Help! Ik moet een platform, maar wat is dat?

Mailerlite (Engelstalige site, maar wel geschikt voor Nederlandstalige nieuwsbrieven): https://www.mailerlite.com/

LaPosta (Nederlandse site): https://laposta.nl/

Wil je in contact komen met andere schrijvers en van elkaar leren, ga dan naar de Hangplek voor Nederlandstalige selfpubbers op Facebook.

***

Volledig uitgetypte versie van de aflevering

Petra: Goedemorgen, Maria.

Maria: Hallo, Petra.

Petra: Wij hebben vandaag een aflevering over marketing en dan ook specifiek het verschil tussen marketing en promotie, iets waar ik zelf best wel mee geworsteld heb: Wat is dat verschil dan precies? En we gaan het hebben over specifiek de basistips die je nodig hebt om een goede marketing op te zetten. Dus, laten we beginnen met die eerste vraag, waar ik dus zelf altijd mee heb geworsteld:

Wat is het verschil tussen marketing en promotie? Is er überhaupt een verschil?

Maria: Er is inderdaad een verschil.

Petra: Oké, vertel.

Maria: Marketing is namelijk voor de lange termijn en promotie is voor de korte termijn. De marketing dingen, je bent eigenlijk voor de lange termijn aan het nadenken. Wat ga je doen? Bijvoorbeeld door een website te maken. En de promotie is echt voor de korte termijn, bijvoorbeeld een boekpresentatie geven. Dat is korte termijn. En de marketing, dat werkt eigenlijk ook alleen als je zorgt dat je… Nee, sorry, de promotie. Nu kom ik zelf ook al in de war. De promotie werkt alleen als je al een goede basis hebt gelegd met de marketing.

Petra: Aha! Oké.

Maria: Dat is wat je vaak ziet, dat schrijvers wel promotie doen maar niet de basis hebben gelegd. En daardoor krijgen ze problemen en zeggen ze: Ja maar, ik verkoop niks, of mijn boek is niet zichtbaar. Ze hebben de marketing niet neergelegd. De basis, de fundering, niet neergelegd en ze zijn gewoon spontaan met promotie begonnen.

Petra: Omdat ze dan inderdaad een jaar hebben gestoken in het schrijven van het verhaal en nu gaan we het verkopen. En dan is die stapjes die je dan zet van de promotie – dus het zichtbaar maken van je boek, daar heb je dus wel een goede marketing nodig die je eigenlijk al eerder dus moet hebben gedaan, hebben gelegd, voordat je zegt: Hé, mijn boek is hier te koop.

Maria: Precies.

Petra: Hoe bepaal jij als schrijver of je inderdaad marketing en promotie nodig hebt, of misschien een van beiden. Waar baseer je dat op?

Maria: Eigenlijk hangt dat af van wat jouw doel is eigenlijk met je boek. Kijk als jij zegt van: Ik wil alleen dat mijn familie en vrienden mijn boek gaan kopen, hoef je geen website op te zetten. Maar tegelijkertijd is het ook zo dat stel dat je zegt van: Het is maar een hobby, maar je wil wel je boek verkopen op Bol.com. Dan kom je weer met het feit dat je toch die lezer, die koopt jouw boek – je vraagt er geld voor – die verwachten een bepaalde waarde daarvan. Dus je moet toch zorgen dat je dan al meer aandacht eraan besteedt om een supergoed boek te krijgen.

Petra: Oké, lezers verwachten natuurlijk waarde voor het geld wat ze neertellen, maar wat heeft dat dan precies te maken met marketing?

Maria: Ja, dat zou je zeggen: Wat heeft dat nu te maken met marketing? Dat heeft alles te maken met marketing, want de basisdingen die je moet doen om je marketing goed te krijgen, zijn ook de dingen die je doet om een supergoed boek te krijgen. Zeker als je je boek op meer plekken wil verkopen, bijvoorbeeld bij bol.com of in de boekhandel, maakt eigenlijk ook niet uit. Dan ben je het verplicht aan de lezer om een supergoed boek te schrijven, en een goed supergoed boek te maken, dus goeie cover en dat soort dingen en toevallig kun je die dingen ook heel goed gebruiken voor je marketing. Dus het zijn eigenlijk twee in een.

Petra: Aha. En dan is het natuurlijk met je marketing, kun je dan vervolgens de promotieactiviteiten gaan doen om het naar buiten te brengen.

Maria: Om het naar buiten te brengen. Dus je kijkt eerst naar: Wat is het doel wat ik heb? En aan de hand daarvan ga je kijken: Wat zijn de marketing dingen die ik moet gaan opzetten?

Petra: Duidelijk.

Laten we daar eens wat dieper op ingaan, wat precies die basisdingen zijn die je nodig hebt in je marketing. Kun je daar een voorbeeld over geven, of het wat opsplitsen van waar je naar moet kijken als je met je marketing bezig gaat?

Maria: Zeker. Er zijn vier dingen eigenlijk, die iedere schrijver nodig zou hebben als je je boek wil verkopen op Bol.com.

Petra: Dus de minimum dingen.

Maria: De minimum dingen. Zelfs als je jezelf als hobby schrijver aankaart, dan zijn er vier dingen die je minimaal nodig hebt.

Dat is ten eerste een supergoed boek.

Klinkt een open deur, maar is een feit. Je moet gewoon een heel goed boek hebben. En dat betekent dat het boek professioneel is geredigeerd, dus dat je redactie hebt laten doen. Verschillende soorten redactie. Dat je een professionele cover hebt laten maken. Je moet zorgen dat het echt een superpakkende titel heeft die past bij het genre. Uiteraard een perfecte flaptekst. Mensen willen graag lezen waar het boek over gaat, dus dat moet ze aantrekken. En je moet zorgen dat je precies weet in welk genre en sub-genre je boek past. Dat wordt ook wel categorie genoemd, genre. Want hoe meer diep je kijkt naar het genre, hoe meer je dat onderverdeeld, hoe meer zichtbaar je boek wordt.

Petra: Dus, stel dat jij een roman hebt geschreven. Als jij het gewoon onder roman neerzet, dan heb je natuurlijk miljoenen boeken waar het mee moet gaan concurreren. Maar gaat jouw roman over, ik zeg maar wat, een zeemeermin of zo, en je richt het veel meer op de Fantasie en je gaat daar nog dieper in. Hoe meer specialistisch je het maakt, hoe beter zichtbaar. Dat is wat je zegt.

Maria: Absoluut. Dus dat is waar je echt naar moet kijken. Je weet dus, terwijl je schrijft misschien al wel van: Oké. Mijn boek is dit genre, maar vaak weet je dat pas aan het eind, en dan kun je gaan kijken in welke subcategorie of genre, categorie – dat haal ik door elkaar, maar dat betekent hetzelfde. Hoe kan ik dit gaan onderverdelen? En moet je zo diep mogelijk gaan kijken.
Dus dat zijn echt de onderdelen van een supergoed boek.

Petra: Dus dat is eigenlijk de eerste basistip. Een supergoed boek schrijven. Wat is de tweede?

Maria: De tweede is een eigen website.

En dan over het algemeen is het het beste om een zogenaamde self-hosted website te nemen. Dus dat je zelf een domeinnaam koopt en dat je bij een websitehost, je website daar neerzet. Dus niet een gratis website met Wix of Jimdo of weet ik veel hoe het allemaal heet. Je hebt gewoon veel meer mogelijkheden als je een self-hosted website hebt.

Petra: En je komt professioneler over.

Maria: Je komt professioneler over. Als je domeinnaam mariastaal punt nl in plaats van, nou ja, met jimdo of wix of wat dan ook. Dus dat zijn investeringen die je toch moet doen. We hebben ook al een keer een aflevering gehad over investeringen. Ik weet zo niet uit mijn hoofd welk nummer dat was.

Petra: We linken het wel even in de shownotes. [red. aflevering #34]

Maria: Precies. Het hoeft niet een hele uitgebreide website te zijn. Hou er rekening mee… Wat mensen soms denken van: Dat kost veel te veel tijd. Nee, een simpele homepage, een Over pagina – over jezelf -, een pagina voor je boeken – ook al heb je maar eentje -, een contactpagina waar mensen je kunnen bereiken en een aanmeldknop voor je mailinglist.

Petra: Trouwens, een goede tip die ik laatst daarover kreeg is, als jij een domeinnaam gaat bedenken en je denkt: Ik schrijf een serie, dus ik noem het www.deserienaam.nl. Dat is niet handig. Want dan heb je namelijk alleen de website voor die serie, terwijl jij als schrijver natuurlijk veel meer boeken gaat schrijven. Dus je kan beter dan de naam van jou als schrijver gebruiken, als www.jeschrijversnaam.nl, dan dat je inderdaad de serienaam of de boekennaam doet.

Maria: Absoluut. Dat is fout die is vaak ziet en niet alleen bij websites maar ook bij Facebook pages bijvoorbeeld. Dat is handig om dat allemaal aan elkaar te koppelen met je eigen schrijver, auteursnaam.

Petra: Dus of je een pseudoniem gebruikt of je eigen naam, dat hangt er dus even van af. Als je beide gebruikt heb je dus eigenlijk twee websites.

Maria: Ja, dat klopt. Dat heb ik ook.

Petra: Oké, dat was nummer twee. Nummer drie.

Maria: Mailinglist. Dat is nummer drie.

Wordt ook wel vaak nieuwsbrief genoemd. Een mailinglist is eigenlijk een lijst met emailadressen van lezers. En op die manier kun je dus blijvend in contact komen met je fans, met je lezers. Heel veel mensen hebben daar moeite mee, met een mailinglist. Van: Ik wil geen nieuwsbrief schrijven, dus ik hoef ook geen mailinglist. Maar mailinglist komt eerst en daarna pas kun je nieuwbrieven schrijven. Je hoeft niet per se een nieuwsbrief te gaan schrijven, maar zorg in elk geval dat je al begint met het verzamelen van emailadressen. Dit kan bijvoorbeeld gratis via een mailinglistprovider, zoals bijvoorbeeld Mailerlite of LaPosta. Dat is een Nederlandse mailinglistprovider. We hebben een zeer uitgebreide aflevering gemaakt over dit onderwerp en dat is nummer 31, genaamd: Zo maak je van je fans SUPERfans!

Petra: Zeker de moeite waard om even te luisteren.

Maria: Absoluut.

Oké, de vierde soort is één soort social media.

Petra: Waarom maar één?

Maria: Omdat… Je kunt wel heel veel dingen gaan onderhouden – en Instagram en Twitter en TikTok en Facebook, whatever – maar je hebt maar zoveel tijd. Dus het is goed om maar een soort te kijken. Doe datgene waar jij je zelf het prettigst bij voelt. Bijvoorbeeld, als je je prettig voelt op Facebook, doe dan Facebook. Voel je je prettiger op Instagram, doe Instagram. Kijk wel naar waar je lezers zitten. Als je lezers niet op TikTok zitten, hoef jij geen TikTok pagina te maken. Dus dan is het beste om gewoon een te kiezen waar je je hoofd ding hebt, zeg maar. Dat kost gewoon de minste tijd en als je lezers daar zitten, dan is dat mooi.

Petra: Dat is ook wat heel veel mensen ook denken: Ik moet op zoveel mogelijk platforms gaan zitten, want dan vind ik zoveel mogelijk mensen. En tegelijkertijd als jij inderdaad op platforms gaat zitten waar jouw lezer helemaal niet te vinden is, dan stop je daar tijd in, energie in. Het kost gigantisch veel tijd, überhaupt om goed zichtbaar te worden op dat soort platforms, dus vandaar ook: Kies in eerste instantie een. Je kan altijd nog uitbreiden.

Maria: Dit is de basis. Dit is de fundering. Dit is het belangrijkste wat je eigenlijk altijd moet hebben. Later kun je altijd extra dingen gaan doen. Je kunt altijd een grotere website gaan doen. Je kunt beginnen, stel je voor, je hebt een mailinglist en je hebt er 100 mensen opstaan, maar je hebt nog nooit een nieuwsbrief gedaan. Na een jaar kun je opeens een nieuwsbrief gaan schrijven. Hoeft niet vanaf het begin. Als je die basis maar hebt gelegd.

Petra: Dus nog even kortsluitend: De basis is voor mensen die eigenlijk geld willen vragen voor hun boek. Dan is dit de basis. Dus een supergoed boek, een website, een eigen website, mailinglist en een soort social media.

Maria: Ja, en dat wat je nu opnoemt, dat heet een platform. Dat is een beetje een buzzword. Mensen gebruiken het van: Je moet een platform. Wat is dat dan? Dat is dit. Dat zijn deze vier dingen.

Petra: Juist.

Maria: Dat is heel belangrijk. Dit is dus echt serieus de fundering voor je lange termijn marketingstrategie.

Petra: Op deze vier dingen bouw je dus vervolgens ook jouw promotieactiviteiten.

Maria: Ja. Als je deze vier dingen hebt, kun je daar je promotieactiviteiten op toe gaan passen.

Petra: Duidelijk. Oké, dan heb ik de volgende vraag voor je.

Waarom is het zo belangrijk dat je deze basisdingen eerst doet voordat je je promotie gaat doen?

Maria: Een promotie, dat gaat vaak om de korte termijn dingen. Dus bijvoorbeeld een boek launch, het staan op een boekenbeurs, tijdelijke prijsverlaging van je boek, advertentie plaatsen op Facebook of Instagram, whatever, vermeld worden in de nieuwsbrief van de andere schrijvers, bijvoorbeeld. Mensen zien dat niet als promotie. Mensen denken dat het marketing is, maar dat is allemaal promotie. Dat zijn korte termijn dingen die op de korte termijn iets opleveren voor jouw boek. Die jouw boek tijdelijk belichten zeg maar. Deze promotie is dan ook vaak gericht op de verkoop van je boek. Maar meestal, je weet vaak niet wie je boek koopt. Wie heeft je boek gekocht? Stel, je hebt een advertentie op Facebook en je stuurt die mensen die dat aanklikken naar je verkooppagina op Bol.com. Dat is heel leuk, je verkoopt dan dat boek. Fantastisch, gefeliciteerd, maar je vindt ze niet weer. Dus als je een tweede boek gaat schrijven, dan moet je weer een advertentie plaatsen en dan moet je maar hopen dat diezelfde mensen die advertentie weer tegenkomen.

Petra: En dat is dus de reden van de mailinglist, bijvoorbeeld.

Maria: Dat is de reden van de mailinglist. Dus als je zorgt dat je een advertentie op Facebook plaatst en deze mensen niet stuurt naar je verkooppagina op Bol.com, maar stuurt naar de landingpage waar mensen zich aan kunnen melden voor je mailinglist -bijvoorbeeld doordat je een gratis boek aanbiedt – dan komen ze op je mailinglist, krijgen ze een boek en ze worden lid van je mailinglist. Dan kun je ze altijd weer bereiken. En daarom is het zo belangrijk dat je vóór je promotieactiviteiten de basis hebt gelegd, de fundering hebt, om mensen naartoe te leiden. En uiteindelijk, het uiteindelijke doel van je marketing is de mensen op een mailinglist krijgen. Dat is het belangrijkste. Je wilt ze naar je website lokken, daar vinden ze een gratis boek dat ze kunnen downloaden, maar alleen als ze jou hun emailadres geven.

Petra: En dat is dus ook waarom je inderdaad die social media hebt, de mailinglist én je eigen website, omdat je mensen aan jou wil koppelen. Je wilt de lezer aan jou koppelen en niet aan een tussenplatform zoals een Bol.com. Want dan heeft Bol.com de informatie over deze persoon en jij hebt geen idee. Je hebt een boek verkocht, je kan die persoon niet weer opnieuw bereiken, je weet niet waar die vandaan komt, dus je hebt ook geen idee wie jouw doelgroep eigenlijk is, want je weet niet wie het heeft gekocht. En dus kun je er ook niet zo goed op inspelen.

Maria: Het enige wat je hebt is die € 3 die je hebt gekregen, omdat het boek is verkocht. En dat is dus kortetermijndenken. Dat is wat de traditionele uitgevers dus veelal doen met het bestsellermodel. Zoveel mogelijk boeken verkopen in een zo kort mogelijke tijd. Maar het is belangrijker voor ons als selfpubbers… Is het kortetermijndenken, het bestsellermodel, werkt niet. Wat wij moeten hebben is een langetermijndenken en een backlistmodel. En het backlistmodel houdt in dat je onder andere weet wie je doelgroep is. Dat deze mensen op je mailinglist staan, zodat je ze altijd weer kunt bereiken zodat ze je vervolgboeken gaan kopen. Dus al je promotieactiviteiten zouden eigenlijk gericht moeten zijn, om te zorgen dat uiteindelijk die mensen op jouw platform terechtkomen, dat ze op je mailinglist terechtkomen.

Dat wil niet zeggen dat je geen boeken mag verkopen. Tuurlijk wil je ook boeken verkopen, dat wil je altijd. Maar zorg dat je die mensen vangt en dat je weet wie ze zijn, voordat ze een boek van je kopen.

Petra: Duidelijk. Dit is trouwens ook iets wat ik in het begin, nou ja, fout wil ik niet zeggen, maar dit heb ik in het begin ook gedaan, toen ik net bezig was met mijn boeken. Ik linkte mijn boek altijd aan Bol.com. Dus als mensen wilden weten: Oké, waar kan ik haar boek kopen? Dan had ik op mijn website, linkte ik dus naar Bol.com. Dat is nu wel anders. En in het begin loop je gewoon tegen dit soort situaties aan dat je het “fout” doet. En dat je daarmee jezelf eigenlijk in de vingers snijdt.

Maria: En dan krijg je dus vragen op groepen van: Oké, kan ik mijn boek meer zichtbaar maken? Help! Ik verkoop niks. En dan ga ik vragen op Facebook van: Wat heb je al gedaan? Heb je ook een website? Heb je ook een mailinglist? Nee, heb ik niet. Dan denk ik van: Ja, logisch. Klinkt misschien heel cru, maar logisch dan.

Petra: Het grootste voordeel dus van marketing is zorgen dat je mensen aan jou kunt verbinden en niet aan… umm… via jou, of via Bol.com.

Maria: Klopt.

Petra: Oké. Heb je nog conclusie voor ons? Als we het gaan samenvatten?

Maria: Dit gehele ding opbouwen, dat kost tijd. Succesvol zijn; het kost tijd. Het is niet een… Wat de traditionele uitgevers doen, die hebben een bestsellermodel. Die moeten snel 1000 boeken, of weet ik veel hoeveel boeken, verkopen en na twee maand is het weer weg. Dat hebben wij niet. Het kost tijd om een platform op te zetten. Het kost tijd om mensen op je mailinglist te krijgen. Het kost tijd om meer boeken te schrijven en het kost tijd om meer boeken te verkopen. Dus hou er rekening mee, het is een kwestie van een lange adem.

Petra: En het is testen, testen, testen.

Maria: Testen, ja, wat werkt en het is niet… Er zijn geen hoekjes die je af kunt snijden, wat sneller gaat. Oké, als ik X doe dan komt er Y uit. Nee.

Petra: Zo jammer dat.

Maria: Dat is heel jammer, want zo werkt het gewoon niet. En het is ook voor iedere schrijver, kijk iedere schrijver heeft een ander doel. Dus iedere schrijver heeft ook weer een andere soort fundering die je gaat leggen. Want hij gaat andere dingen doen. Maar in de basis komen heel veel dingen op hetzelfde neer. Dus houd er rekening mee: Het kost gewoon tijd. Het is niet zo: Oké, ik geef vandaag een boek uit en bij december ben ik miljonair, bij wijze van. Dat zou heel mooi zijn en heel soms gebeurt dat, maar dat is maar 0,0001% van de schrijvers die dat hebben.

Petra: Misschien nog wel drie nullen erbij.

Maria: Ja, ik denk het.

Dat is het punt. Hou daar rekening mee dat het gewoon tijd kost, ook om fans te vergaren, om je platform te bouwen, om je mailinglist op te bouwen. Geduld is zeer zeker gewoon echt belangrijk.

Petra: Toch even daarop inhakend. Als mensen hiernaar luisteren en denken: Ik hoef er ook niet rijk van te worden. Heb ik dat nou allemaal echt zo nodig? Wat zou je dan tegen die mensen zeggen? Want het is inderdaad behoorlijk investering qua tijd. Ook qua geld, want de website, bijvoorbeeld, kost ook geld. Als mensen het als die hobby blijven zien, zo van: Maar ik hoef er ook geen… Het is geen vetpot voor mij, maar het is echt iets wat ik ernaast wil doen.

Maria: Gewoon een beetje bijverdiensten.

Petra: Ja, heb je dan alsnog heel sterk de neiging te zeggen: Ja, maar die basisdingen zijn alsnog nodig. En waarom zou dat dan zo zijn?

Maria: Omdat als jij je boek verkoopt op Bol, jouw lezer daar geld voor neertelt.

Petra: Het is dus echt puur de lezer centraal stellen.

Maria: De lezer verwacht een goed boek. Dus dan kun je wel zeggen van: Het is maar een hobby van mij. Maar die persoon betaalt daar € 5 voor een ebook, whatever, € 20 voor een paperback. Die verwacht een zekere… dat dat boek goed is. Dat ie zich gaat entertainen, dat hij er wat van leert als het non-fictie is. Dat moet je waar kunnen maken.

Petra: En andersom ook is: Oké, je mag het dan zien als een hobby, maar als het maar één boek is wat je wil verkopen en daarna nooit weer: Prima, laat het dan lekker los. Dan is jouw doel ook niet dat marketingverhaal. Maar als jij meerdere boeken wil gaan schrijven, dan zul je dus elke keer een kwalitatief goed boek naar buiten moeten brengen op basis van al die punten die jij hebt gegeven, want anders gaan mensen je boek niet kopen.

Maria: Precies. Daarom zeg ik, het begin van de marketingstrategie die je gaat opzetten, lange termijn marketing, dat heeft te maken met je doel. Wat wil jij met jouw boek? Wil je dat alleen jouw vrienden en familie het lezen of heb je zoiets van: Ik wil op een gegeven moment fulltime schrijver worden. En alles wat daartussen zit. Dat mag, dat kan. Dat is geen enkel probleem, iedereen heeft een ander doel. Maar op het moment dat jij jouw boek op Bol.com plaatst – of als in consignatie in een boekhandel legt. Zelfs dan – de lezer koopt jouw boek. Dan moet je hem die waarde geven. Dat is ongeschreven contract dat je afsluit. Je belooft… Doordat je geld vraagt, beloof je hen dat jouw boek goed genoeg is.

Petra: En als je meerdere boeken wil gaan verkopen, zul je dus op die manier ook moeten doen.

Maria: Sowieso, want anders komen ze niet terug bij jouw boek.

Petra: Heb ik je conclusie even mooi onderbroken met een nieuwe vraag. Heb je nog iets in je afrondende conclusie?

Maria: Eigenlijk niet. Ik denk van… Heel veel de bestsellermodellen, wat de traditionele hebben, hebben we het al over gehad. We hebben er nog een keer een aflevering over gehad, aflevering #33 – De vernieuwende uitgeefstrategie die werkt. Ik weet zo niet meer precies waar die aflevering over ging… Oh ja, het traditionele denken.

Petra: Het verschil tussen de Engelstalige, de indie wereld eigenlijk, en de Nederlandstalige.

Maria: Precies, dat kortetermijndenken, wat de traditionele uitgevers doen en waar wij in Nederland, heel veel schrijvers toch wel zich naar richten. En het meer langetermijndenken, wat de indies in Engeland en Amerika, de Engelstalige wereld, doen. Daar zit een verschil in. En ook dat heeft met marketing te maken. Dus dat is een aflevering die ik zeer zeker kan aanraden dat je die een keer gaat luisteren. Nummer 33 is dat.

Petra: Ik denk als mensen dit aanhoren en denken van: Ja nou, ik weet niet of het allemaal op mij van toepassing is en daar een beetje met een scheef oog naar kijken, dat die aflevering juist een hele goede basis legt waarom deze vier types zo belangrijk zijn.

Maria: Absoluut. Deze twee afleveringen, eigenlijk horen ze bij elkaar.

Petra: Nou, super.

Maria: Dus je hebt een lange adem nodig, maar begin bij het begin. Zorg dat je niet alles misschien in één keer wilt doen, want dat werkt ook niet. Dan word je overweldigd. Dus kleine stapjes zijn belangrijk. En praat vooral met andere selfpubbers die dit ook doen. Vraag op groepen, of whatever, hoe doen jullie dat? Wat zijn de stapjes die jullie doen? Hoe zorgen jullie dat je niet overweldigd wordt door dit alles? Want het hoeft niet allemaal in een keer.

Petra: En je hoeft het inderdaad niet alleen te doen.
Mooie conclusie. Dank je wel voor het gesprek.

Maria: Graag gedaan.